Gazetarët/et janë të trajnuar për t'iu përmbajtur fakteve.
Ka tema kur duhet pritur zhvillimi i ngjarjeve, kur duhet pritur rezultatet.
Është edhe ana biznesore e gazetarisë, kur është e mundur të tërheqësh audiencën me një temë edhe pse nuk i kemi faktet dhe rezultatet. Në situata të tilla, disa media kanë përdorur gazetarinë parashikuese.
Në një artikull të botuar në portalin Columbia Journalism Review. Thuhet se "në korpusin tonë të shembujve të gazetarisë parashikuese, tema e parashikimit dominohej nga:
- politika (40 përqind), duke përfshirë zgjedhjet
- shëndeti/shkenca (39 përqind), e cila më së shumti përbëhej nga parashikime të lidhura me Covid-in
- sporti (11 përqind)
- çështje të tjera sociale (6 përqind).
Çfarë është gazetaria parashikuese?
Përkufizimet formale të largpamësisë theksojnë orientimin e saj drejt së ardhmes. Në portalin CJR.org ata thekson: "Këtu miratojmë një përkufizim të thjeshtuar dhe pragmatik të parashikimit si "plotësimi i informacionit që mungon".
Parashikimet për ngjarje të caktuara të ardhshme zakonisht quhen prognoza. Parashikimi mund të dallohet nga hamendja bazuar në shkallën e saktësisë së provave që e mbështesin atë. Prognozat janë më shumë si supozime pa bazë të qëndrueshme, ndërsa parashikimet mund të mbështeten dhe arsyetohen në mënyrë racionale. Të cilën do ta shohim në një shembull më vonë.
Ne i drejtohemi parashikimit në mënyrë që të zbulojmë diçka në mënyrë empirike dhe t'ua përcjellim atë lexuesve. Falë përparimeve në teknologji dhe shkencë, mediave u janë dhënë mjete që i ndihmojnë ata të "raportojnë të ardhmen".
Edhe pse ka efekte pozitive, gazetaria parashikuese nuk është kuptuar mirë në shoqëri.
Çfarë është reale të parashikohet në informimin objektiv?
Parashikimi ka qenë pjesë e gazetarisë për dekada, që nga parashikimi i rezultateve të zgjedhjeve presidenciale në SHBA në 1952, kur kompjuteri zgjodhi Eisenhower-in në vend të Stevenson.
Parashikimet (gazetaria parashikuese) është bërë mainstream dhe pjesë e politikës redaktuese të medias në disa botime bashkëkohore, prej të cilave sot spikat FiveThirtyEight sot.
Në parashikime përdoren modele të ndryshme statistikore, të cilat kanë parashikuar mijëra gara elektorale dhe sportive dhe parashikimet janë shumë të mira.
Në parashikime përdoren modele të ndryshme statistikore, të cilat kanë parashikuar mijëra gara elektorale dhe sportive dhe prognozat janë shumë të mira.
FiveThirtyEight ka bërë parashikim të ndikimit ekonomik të koronavirusit në sport, parashikim për dhënien e çmimeve Oscar, për çka më vonë u publikua një artikull se si lind parashikimi dhe në cilat fakte dhe mjete bazohet një përmbajtje e tillë në media.
Ne mund të vërtetojmë saktësinë e këtij parashikimi sot. Artikulli është botuar më 20 shkurt 2018.
Kërkimi në Google sot thotë se parashikimi ishte i saktë dhe se fituesi i Oskarit për aktorin më të mirë 2018 është me të vërtetë Gary Oldman.
Një tjetër medium që u ofron lexuesve/eve përmbajtje të krijuar si pjesë e gazetarisë parashikuese është Economist. Në bashkëpunim me komunitetin akademik u bë parashikim i mundësisë së një grushti shteti dhe një parashikim i çmimeve të pasurive të paluajtshme.
Ai zbuloi në Journal of Politics se parashikime të tilla popullore zgjedhore mund të ngatërrojnë dhe çmobilizojnë votuesit, duke u dhënë atyre përshtypjen se beteja elektorale është më pak konkurruese sesa është në të vërtetë. Sepse nëse zgjedhjet perceptohen si më pak konkurruese, mendohet se votuesit potencialë mund të mos votojnë. Një nga autorët e studimit i tha Slate:
"Nuk mund të themi me siguri. Por duke pasur parasysh sa afër ishin rezultatet e zgjedhjeve të vitit 2016 në disa shtete, është plotësisht e mundur që parashikimet t'i kenë lënë zgjedhjet në favor të Trump."
Sado që duket një përmbajtje e mirë dhe interesante që mund të tërheqë një audiencë (nuk duhet harruar edhe ana financiare), parashikimet nuk jepen në vakum dhe kanë pasoja.
Ata mund të ndryshojnë sjelljen e pjesëmarrësve në ngjarjen që parashikohen, dhe rrjedhimisht rezultatin e asaj ngjarjeje dhe në fund mirëqenien e pjesëmarrësve. Nuk mund të parashikohet diçka pa ndikuar në të.
Cili është qëllimi i gazetarisë dhe prognozave parashikuese?
Autori kryesor i projektit Opinion Simulator të Washington Post, David Byler, shpjegoi se parashikimi nuk është një qëllim në vetvete, qëllimi është t’i ndihmohet përdoruesve të kuptojnë se cilët faktorë janë të rëndësishëm.
"Të gjitha teoritë rreth zgjedhjeve dhe ideve të tyre flasin se si duhet të mendojmë për sondazhet dhe se si garat [zgjedhore] janë të ndërlidhura," tha ai. "Qëllimi im me Opinion Simulator ishte të hapja disi mënyrën e mendimit, në mënyrë që njerëzit të mund ta shihnin më mirë."
Ky rast përdorimi për modelet parashikuese u mbështet gjithashtu nga gazetari i drejtuar nga të dhënat Elliott Morris: "Tregimi nuk është parashikim; është një proces që ne e zbulojmë përmes modelimit."
Gazetaria parashikuese, përveç ofrimit të parashikimeve të nivelit të lartë, që tërheqin vëmendjen, mund të ndihmojë me gazetarinë më të thellë përshkruese për mënyrën se si funksionon politika dhe shumë tema të tjera që janë të përshtatshme për parashikime.
Raportet mbi pandeminë COVID-19 kanë ofruar parashikime dhe modele statistikore se si mund të përhapet sëmundja dhe çfarë mund të bëjnë zyrtarët dhe individët e shëndetit publik për të ndryshuar rrjedhën e saj.
Si gazetaria parashikuese krijon vlerë gazetareske
Një pjesë e gazetarisë që nuk ekzistonte më parë në këtë formë, përdor teknologji të reja dhe ka një potencial të madh për të ndikuar në shoqëri, i nënshtrohet kritikave të mëdha dhe analizave etike.
Gazetaria parashikuese, pavarësisht rreziqeve të mundshme, mund të krijojë vlera gazetarore edhe për vetë redaksinë dhe gazetarët. Nuk kemi nevojë të flasim domosdoshmërisht për vlerën e audiencës.
Vlera e komunikimit
Qëllim i shpeshtë i gazetarisë parashikuese është të komunikojë ndonjë probabilitet të lidhur me parashikim.
Së bashku me vizualizimet interaktive (të cilat janë pothuajse rregullisht një pjesë e parashikimeve të tilla), qasje të tilla nuk janë parashikimi i probabilitetit të ngjarjeve, por përcjelljen e thelbit se si është strukturuar një sistem kompleks.
Ilustrimet grafike shpjegojnë tema komplekse më lehtë, shpejt dhe thjesht.
Përveç përfitimit të audiencës, kjo qasje ka edhe një komponent biznesi për mediumin, i cili është një format jashtëzakonisht i përshtatshëm për promovimin e përmbajtjes në rrjetet sociale, sepse grafika është vizualisht tërheqëse.
Analitikisht
Gazetaria parashikuese funksionon gjithashtu si mjet analitik që i ndihmon lexuesit/et në krahasimin e opsioneve të ndryshme.
Tema e preferuar e vlerësimit të opsioneve të ndryshme është parashikimi i ndeshjeve dhe ekipeve sportive. Nuk ka pothuajse asnjë temë në gazetarinë sportive që të mos jetë interesante për audiencën para garës.
Prognozat e këtilla tregojnë se nuk ka rubrikë në media që nuk mund të përdorë vegla e modele të parashikimit. Çdo temë që mbulon mediumi mund të ketë potencialin e gazetarisë prediktive.
Informimi mbi lajmet
Ndikimi i gazetarisë parashikuese nuk ka të bëjë vetëm me mënyrën se si ajo perceptohet nga audienca, por edhe me mënyrën se si përdoret, si mund të ndikojë në redaksinë dhe prodhimin mediatik. CJR.org thekson se ka një sërë rastesh kur gazetarët kanë marrë lajme shtesë nga parashikimet.
Parashikimet e publikuara nga një media mund të ndikojnë gjithashtu në mbulueshmërinë në një tjetër. Parashikimet në një shtëpi mediatike përdoren nga shtëpi të tjera mediatike. Elliott Morris ka thënë, "Gjatë një sezoni zgjedhor, zakonisht ka qindra artikuj rreth parashikimit të FiveThirtyEight. Në një mënyrë, është tregimi i vitit, derisa zgjedhjet të ndodhin në të vërtetë."
Kjo qasje kontribuon në krijimin e një brendi mediatik sepse media është e para që përdor teknologjinë, e para që del me informacione të reja dhe e para që flet për një temë që do të bëhet aktuale vetëm pas disa ditësh apo muajsh.
Ky mjet, si shumë mjete të tjera, të reja, të komplikuara që sapo po njohim, mund të sjellë përfitime të mëdha për mediat. Pyetja është nëse çmimi, real dhe etik, mund të arsyetojë futjen e mjetit në punën e përditshme të redaksisë.
